بازگو کردن نعمت‌های خداوندی و مستور نداشتن آنها از مردم از توصیه‌ها و سفارش‌های خداوند در آیاتی از جمله آیه ۱۱ سوره ضحی است. از نظر قرآن یاد کردن نعمت‌های خداوندی از نمودهای رشد عقلی و کمالی وجودی انسان است.

اما درباره عوامل و علل زوال و کاهش نعمت‌ها خداوند در آیات بسیاری از جمله آیات ۳۵ سوره انفال، ۹ سوره هود و ۱۱ سوره رعد از زوال پذیری نعمت‌های عطا شده از سوی خدا به انسان‌ها سخن به میان می‌آورد و به آنها هشدار می‌دهد تا مواظب اعمال و رفتار خود باشند.

براساس آیات شریفه کتاب الهی از مهم‌ترین عوامل زوال نعمت می‌توان به کفران نعمت، گناه کفرورزی، ظلم و ستم، تکذیب آیات الهی و عمل نادرست و ناپسند اشاره کرد۱".

همچنین در حدیثی از امام علی(ع) آمده است که فرمودند: "به خدا سوگند، هرگز ملتی در زندگیِ مرفّه و پر نعمتی نبوده‏‌اند و نعمت از آنان زائل نشده است، مگر به سبب گناهانی که مرتکب شده‏‌اند۲".

پیامبر خدا(ص) نیز درباره یکی از نعمت‌هایی که مردم با آن آزموده می‌شوند، می‌فرمایند: "دو نعمت است که بسیاری از مردم در آنها آزموده می‏‌شوند (یا به سبب آنها به گمراهی و فساد می‏‌افتند)؛ فراغت و تندرستی۳".

منابع آیات و احادیث:

۱- نساء، آیه۷۴۱، ابراهیم، آیات۷ و ۸۲، انفال، آیات۲۵و ۳۵

۲- نهج البلاغه، از خطبه ۱۷۸؛ دانش‏نامه امیرالمؤمنین، ج ۱۱، ص ۱۱۴

۳- الخصال: ۳۵ / ۷ منتخب میزان الحکمة: ۵۶۲